Endodoncja

Endodoncja to dział stomatologii zachowawczej zajmujący się rozpoznawaniem i leczeniem chorób miazgi zęba oraz rozpoznawaniem i leczeniem chorób tkanek okołowierzchołkowych. Leczenie endodontyczne zwiększa szanse na zachowanie zęba niemalże do 90% i prawidłowe jego funkcjonowanie w jamie ustnej.

Leczenie endodontyczne jest bezwzględnie konieczne, gdy dojdzie do stanu zapalnego miazgi zęba (czyli tkanek znajdujących się w jego wnętrzu pod szkliwem i zębiną w tzw. komorze miazgi są to nerwy naczynia i tkanka łączna), jej zakażenia lub martwicy a czasem towarzyszy temu również stan zapalny tkanek okołowierzchołkowych (tkanek znajdujących się przy szczycie korzenia zęba).

Objawem stanu zapalnego miazgi, zakażenia lub martwicy jest silny ból występujący samoistnie, nasilający się w nocy, narastający. Czasem ulgę przynoszą zimne napoje, ale jest ona tylko chwilowa. Ząb jest jak gdyby „wysadzony” z zębodołu i boli przy nagryzaniu.

Stan zapalny tkanek okołowierzchołkowych może przebiegać bezobjawowo ( zdarza się, że zęby z takimi zmianami patologicznymi nie bolą przez dłuższy czas) aż nagle ból przychodzi bardzo silny. Może temu towarzyszyć obrzęk a czasami pojawia się też ropień, który należy naciąć, aby przynieść pacjentowi ulgę i umożliwić odpływ treści ropnej.

Leczenie endodontyczne polega na dokładnym oczyszczeniu komory i kanałów z zainfekowanej miazgi oraz odpowiednim ich opracowaniu i wypełnieniu stosownym materiałem. Miazga jest ważna w trakcie rozwoju zęba natomiast, kiedy ząb jest już dojrzały może przetrwać bez niej ponieważ w dalszym ciągu jest odżywiany przez otaczającą tkankę, czyli ozębną.

W celu dokładnego przeprowadzenia leczenia endodontycznego należy zaglądnąć do środka zęba i pod kontrolą wzroku oczyścić oraz opracować komorę zęba, w której była miazga zębowa, a potem odnaleźć ujścia kanałów, udrożnić do końca ich przebiegu, opracować i wypełnić odpowiednim materiałem.

To wszystko jednak nie jest takie proste. Często na przeszkodzie mogą stanąć:

• nietypowa anatomia zęba,
• zebiniaki (złogi wapniowe wewnątrz komory zęba utrudniające odnalezienie ujść kanałów, które należy usunąć, aby móc kontynuować leczenie),
• zobliterowane kanały (kanały pozarastane na skutek procesu chorobowego toczącego się w miazdze lub bardzo zwężone i zakrzywione fizjologicznie co ma związek z nietypową anatomią zęba),
• złamane narzędzia w kanale po poprzednim leczeniu endodontycznym (takie narzędzie należy usunąć jeżeli blokuje światło kanału i uniemożliwia jego prawidłowe udrożnienie i przeleczenie).

Aby zrobić to pod kontrolą wzroku należy zaglądnąć do środka zęba. Niestety lusterko stomatologiczne jest niewystarczające do tego celu. Należy się wspomóc mikroskopem zabiegowym o powiększeniu 16-25 razy.

Posługując się mikroskopem można m.in.:

• zajrzeć do środka zęba,
• usunąć zalegającego tam zębiniaka,
• odnaleźć zarośnięte zębiną ujścia kanałów,
• odnaleźć ujścia kanałów dodatkowych,
• usunąć złamane narzędzie ze światła kanału,
• usunąć wkład koronowo korzeniowy lub włókno szklane z kanału zęba wcześniej leczonego endodontycznie, który ponownie trzeba przeleczyć z powodu niedopełnienia kanału i/lub wystąpienia zmian okołowierzchołkowych,
• zamknąć perforacje ( miejsce przebicia ściany kanału lub dna komory zęba najczęściej spowodowane pracą bez użycia powiększenia mikroskopu- „na oślep” gdy występuje skomplikowana anatomia zęba),
• przeprowadzić ponowne leczenie kanałowe- jeżeli leczenie pierwotne nie przyniosło oczekiwanego skutku (ząb po kilku latach znów boli).

Przyczynami ponownego leczenia kanałowego mogą być:

• nie odnalezione kanały dodatkowe,
• występowanie kanałów bocznych (ich opracowanie i wypełnienie jest możliwe tylko przy użyciu systemu do płukania kanałów z aktywacją ultradźwiękami i wypełnieniem systemem termicznej kondensacji gutaperki - materiału do wypełniania kanałów),
• bogata delta kanałów przy wierzchołku korzenia, gdzie pozostały przetrwalniki bakterii (można je opracować stosując aktywna technikę płukania kanałów korzeniowych i ich szczelne wypełnienie).

Zdarza się ,że pomimo prawidłowo przeprowadzonego leczenia kanałowego należy je powtórzyć. Spowodowane może to być m.in.:

• gdy doszło do próchnicy zęba leczonego kanałowo ,która drąży w okolicę kanału i powoduje brak jego szczelności i zakażenie bakteriami próchnicowymi,
• złamanie zęba lub jego pęknięcie,
• stan zapalny tkanek okolicznych który sąsiaduje z tym zębem.

Należy podkreślić, że zabieg jest bezbolesny, ponieważ odbywa się w znieczuleniu miejscowym.